菊科

来自多识植物百科
jú kē
菊科
高山紫菀 Aster alpinus (刘冰摄)
多识被子植物系统分类
(基于APG IV系统
[1] 编
生物 Vitae
域: 真核域 Eukaryota
总界: 多貌总界 Diaphoretickes
界: 植物界 Plantae
亚界: 绿色植物亚界 Viridiplantae
总门: 链形植物总门 Streptophyta
门: 木贼门 Equisetophyta
亚门: 木贼亚门 Equisetophytina
演化支: 种子植物 seed plants
纲: 木兰纲 Magnoliopsida
亚纲: 蔷薇亚纲 Rosidae
超目: 菊超目 Asteranae
演化支: 桔梗类 campanulids
目: 菊目 Asterales
科: 菊科 Asteraceae
Bercht. & J. Presl (1820), nom. cons.
(=Compositae Giseke (1792), nom. cons. et alt.)
科名模式
紫菀属 Aster
L. (1753)

  1719属,见正文

异名[2]
列 表

菊科AsteraceaeCompositae)是被子植物中与兰科并列的最大,有1719属,24000-32000种。

词源

菊科的学名Asteraceae由模式属紫菀属学名Aster复合形式Aster-加上表示科的等级后缀-aceae构成。其描述性互用名称Compositae是由拉丁语形容词compositus, -a, -um(复合的)的阴性复数形式派生的名词,指菊科植物的头状花序由许多小花复合而成。这两个词均为复数形式,故在做主语时应与动词的复数形式搭配。

本科中文名与模式属紫菀属中文名不一致。因为本科学名曾长期使用描述性互用名称Compositae,其中的菊属Chrysanthemum)在中日两国的知名度都极高(日本皇室即使用菊花C. × morifolium图案作为纹饰),远胜紫菀属(也是日本原产属),故日本学者选用后者为本科命名,之后这一日文科名又被译为中文科名。

分布

广布全球。

菊科的分布图[制图:刘冰;底图来源:bzdt.ch.mnr.gov.cn;审图号:GS(2016)1561]

特征描述

特征简述

草本、亚灌木或灌木,稀为乔木,有时具乳汁;叶互生或对生,稀轮生,无托叶;花两性或单性,5基数,少数或多数集成头状花序为1至多层总苞片组成的总苞所围绕,头状花序单生或排列成总状、聚伞状、伞房状或圆锥状,花序托平或凸起,具托片或无托片;萼片通常形成鳞片状、刚毛状或毛状的冠毛;花冠常辐射对称、管状,或左右对称、二唇形,或舌状;雄蕊4-5个,着生于花冠管上,花药内向,常合生成筒状;花柱上端两裂,花柱分枝上端有附器或无附器;子房下位,由2合生心皮组成,1室,具1个直立胚珠;瘦果

系统发生

菊科是晚近剧烈分化的大科,传统的分类系统多有不自然之处,如管状花亚科(即飞廉亚科,Carduoideae)和舌状花亚科(即菊苣亚科,Cichorioideae)的简单二分早已不能反映实际的系统发生关系。

2007年,阿尔内·安德贝里等24名菊科专家为库比茨基主编的《世界维管植物科属志》撰写了“菊科”部分,总结了当时菊科系统发生研究已经取得的一些成果,其系统构成了多识植物百科菊科分类系统的基础。

分类

分类简表

以下是根据最新资料整理的菊科的科内分类系统。要详细了解列表中各种格式的含义,参见帮助:分类列表

01. 刺菊木亚科 Subfam. Barnadesioideae (D. Don) K. Bremer & R. K. Jansen (1992)
01. 龙菊木族 Tr. Chuquirageae Rchb. (1841)
02. 刺菊木族 Tr. Barnadesieae D. Don (1830)
02. 崖菊木亚科 Subfam. Famatinanthoideae S. E. Freire, Ariza & Panero (2014)
03. 崖菊木族 Tr. Famatinantheae S. E. Freire, Ariza & Panero (2014)
03. 须菊木亚科 Subfam. Mutisioideae (Cass.) Lindl. (1829)
04. 驴菊族 Tr. Onoserideae Solbrig (1963)
001. 驴菊亚族 Subtr. Onoseridinae Benth. & Hook. f. (1873)
002. 脂菊木群 Plazia Group
05. 须菊木族 Tr. Mutisieae Cass. (1819)
003. 须菊木亚族 Subtr. Mutisiinae (Cass.) Dumort. (1829)
004. 和尚菜亚族 Subtr. Adenocaulinae A. Gray (1884)
005. 非洲菊亚族 Subtr. Gerberinae Benth. & Hook. f. (1873)
06. 玉露菊族 Tr. Nassauvieae Cass. (1819)
006. 红驼菊群 Proustia Group
007. 球露菊亚族 Subtr. Polyachyrinae Endl. (1838)
008. 三齿菊亚族 Subtr. Trixidinae Less. (1830)
009. 玉露菊亚族 Subtr. Nassauviinae (Cass.) Dumort. (1829)
04. 亮毛菊亚科 Subfam. Stifftioideae Panero (2007)
07. 亮毛菊族 Tr. Stifftieae D. Don (1830)
010. 亮毛菊分支 Stifftia Clade
011. 席菊木分支 Hyaloseris Clade
012. 莲菊木分支 Gongylolepis Clade
05. 风菊木亚科 Subfam. Wunderlichioideae Panero & V. A. Funk (2007)
08. 粉菊木族 Tr. Hyalideae Panero (2007)
09. 风菊木族 Tr. Wunderlichieae Panero & V. A. Funk (2009)
06. 绒菊木亚科 Subfam. Gochnatioideae Panero & V. A. Funk (2002)
10. 绒菊木族 Tr. Gochnatieae Rydb. (1922)
07. 银刺头亚科 Subfam. Hecastocleidoideae Panero & V. A. Funk (2002)
11. 银刺头族 Tr. Hecastocleideae Panero & V. A. Funk (2009)
08. 飞廉亚科 Subfam. Carduoideae Cass. ex Sweet (1826)
12. 鳞苞菊族 Tr. Dicomeae Panero & V. A. Funk (2002)
013. 多肋菊亚族 Subtr. Pleiotaxidinae S. Ortiz
014. 鳞苞菊亚族 Subtr. Dicominae S. Ortiz
13. 崖绒菊族 Tr. Oldenburgieae S. Ortiz (2009)
14. 棉果菊族 Tr. Tarchonantheae Vis. (1847)
15. 菜蓟族 Tr. Cynareae Lam. & DC. (1806)
015. 蓝丝菊亚族 Subtr. Cardopatiinae Less. (1832)
016. 蓝刺头亚族 Subtr. Echinopinae (Cass.) Dumort. (1829)
017. 刺苞菊亚族 Subtr. Carlininae Dumort. (1827)
018. 干花菊亚族 Subtr. Xerantheminae Dumort. (1829)
019. 飞廉亚族 Subtr. Carduinae (Cass.) Dumort. (1827)
020. 矢车菊亚族 Subtr. Centaureinae (Cass.) Dumort. (1827)
09. 帚菊亚科 Subfam. Pertyoideae Panero & V. A. Funk (2002)
16. 帚菊族 Tr. Pertyeae Panero & V. A. Funk (2009)
10. 异头菊亚科 Subfam. Gymnarrhenoideae Panero & V. A. Funk (2002)
17. 异头菊族 Tr. Gymnarrheneae Panero & V. A. Funk (2009)
11. 菊苣亚科 Subfam. Cichorioideae (Juss.) Chevall. (1828)
18. 菊苣族 Tr. Cichorieae Lam. & DC. (1806)
021. 沙菊木亚族 Subtr. Warioniinae Gemeinholzer & N. Kilian (2009)
022. 鸦葱亚族 Subtr. Scorzonerinae Cass. ex Dumort. (1827)
023. 刺苣亚族 Subtr. Scolyminae Less. (1832)
024. 山柳菊亚族 Subtr. Hieraciinae Cass. ex Dumort. (1827)
025. 菊苣亚族 Subtr. Cichoriinae Cass. ex Dumort. (1829)
026. 橙粉苣亚族 Subtr. Microseridinae Stebbins (1963)
027. 莴苣亚族 Subtr. Lactucinae Cass. ex Dumort. (1827)
028. 翼果苣亚族 Subtr. Hyoseridinae Less. (1832)
029. 猫耳菊亚族 Subtr. Hypochaeridinae Less. (1832)
030. 粉苞菊亚族 Subtr. Chondrillinae Lamotte (1847)
031. 还阳参亚族 Subtr. Crepidinae Cass. ex Dumort. (1827)
19. 沙刺菊族 Tr. Eremothamneae H. Rob. & Brettell (1973)
20. 熊耳菊族 Tr. Arctotideae Cass. (1819)
032. 熊耳菊亚族 Subtr. Arctotidinae (Cass.) Dumort. (1829)
033. 异鳞菊分支 Heterolepis Clade
034. 黄鸽菊亚族 Subtr. Gorteriinae Benth. & Hook. f. (1873)
21. 紫莲菊族 Tr. Platycarpheae V. A. Funk & H. Rob. (2009)
22. 黄安菊族 Tr. Liabeae (Cass. ex Dumort.) Rydb. (1922)
035. 黄安菊亚族 Subtr. Liabinae Cass. ex Dumort. (1829)
036. 麻安菊亚族 Subtr. Sinclairiinae H. Rob. (1983)
037. 黑药菊亚族 Subtr. Munnoziinae H. Rob. (1983)
038. 莲安菊亚族 Subtr. Paranepheliinae H. Rob. (1983)
23. 糙柱菊族 Tr. Moquinieae H. Rob. (1994)
24. 斑鸠菊族 Tr. Vernonieae Cass. (1819)
039. 黄鸠菊亚族 Subtr. Distephaninae S. C. Keeley & H. Rob. (2009)
040. 璃鸠菊亚族 Subtr. Linziinae S. C. Keeley & H. Rob. (2009)
041. 洋鸠菊亚族 Subtr. Hesperomanniinae S. C. Keeley & H. Rob. (2009)
042. 苦鸠菊亚族 Subtr. Gymnantheminae H. Rob. (1999)
043. 毛丽菊亚族 Subtr. Erlangeinae H. Rob. (1999)
044. 油鸠菊亚族 Subtr. Centrapalinae H. Rob. (1999)
045. 落苞菊亚族 Subtr. Piptocarphinae H. Rob., R. M. King & F. Bohlmann (1980)
046. 曲尾菊群 Cyrtocymura Group
047. 大耀冠菊群 Strophopappus Group
048. 团银菊亚族 Subtr. Rolandrinae Cass. ex Dumort. (1829)
049. 地胆草亚族 Subtr. Elephantopinae Less. (1830)
050. 链鸠菊亚族 Subtr. Lepidaploinae S. C. Keeley & H. Rob. (2009)
051. 冕鸠菊亚族 Subtr. Leiboldiinae H. Rob. (1999)
052. 蓝冠菊亚族 Subtr. Centratherinae H. Rob., R. M. King & F. Bohlmann (1980)
053. 灯台菊亚族 Subtr. Lychnophorinae Benth. & Hook. f. (1873)
054. 琉璃菊亚族 Subtr. Stokesiinae H. Rob. (1999)
055. 团鸠菊亚族 Subtr. Chrestinae H. Rob. (1999)
056. 翅鸠菊亚族 Subtr. Dipterocypselinae S. C. Keeley & H. Rob. (2009)
057. 铁鸠菊亚族 Subtr. Vernoniinae Cass. ex Dumort. (1829)
058. 间序菊亚族 Subtr. Mesanthophorinae S. C. Keeley & H. Rob. (2009)
059. 水红菊亚族 Subtr. Pacourininae H. Rob. (1999)
060. 鬼角菊亚族 Subtr. Trichospirinae Less. (1831)
061. 斑鸠菊族位置未定属 Genera Incertae Sedis Vernoniearum
12. 绣球菊亚科 Subfam. Corymbioideae Panero & V. A. Funk (2002)
25. 绣球菊族 Tr. Corymbieae Panero & V. A. Funk (2009)
13. 紫菀亚科 Subfam. Asteroideae (Cass.) Lindl. (1829)
1. 千里光超族 Supertr. Senecionodae H. Rob. (2004)
26. 多榔菊族 Tr. Doroniceae Panero (2005)
27. 千里光族 Tr. Senecioneae Cass. (1819)
062. 垫菊亚族 Subtr. Abrotanellinae H. Rob., G. D. Carr, R. M. King & A. M. Powell (1998)
063. 多绒菊群 Alciope Group
064. 岳绒菊群 Chersodoma Group
065. 常春菊亚族 Subtr. Brachyglottidinae Unknown
066. 款冬亚族 Subtr. Tussilagininae Dumort. (1827)
067. 厚敦菊亚族 Subtr. Othonninae Less. (1831)
068. 千里光亚族 Subtr. Senecioninae Dumort. (1827)
069. 千里光族位置未定属 Genera Incertae Sedis Senecionearum
2. 紫菀超族 Supertr. Asterodae H. Rob. (2005)
28. 金盏花族 Tr. Calenduleae Cass. (1819)
29. 鼠曲草族 Tr. Gnaphalieae (Cass.) Lecoq & Juill. (1831)
070. 玉茶菊亚族 Subtr. Athrixiinae Benth. & Hook. f. (1873)
071. 毡茶菊亚族 Subtr. Relhaniinae Less. (1831)
072. 绵须菊群 Lasiopogon Group
073. 针蜡菊分支 Metalasia Clade
074. 羚菊木分支 Stoebe Clade
075. 蜡菊亚族 Subtr. Helichrysinae Benth. (1867)
076. 湿鼠曲草亚族 Subtr. Gnaphaliinae Dumort. (1829)
077. 絮菊亚族 Subtr. Filagininae Benth. & Hook. f. (1873)
078. 蝶须亚族 Subtr. Antennariinae Rouy (1927)
079. 白鼠曲群 Vellereophyton Group
080. 纸菊木群 Petalacte Group
081. 匍茎鼠曲群 Euchiton Group
082. 藓菊群 Raoulia Group
083. 盐鼠曲亚族 Subtr. Angianthinae Benth. (1867)
084. 滨篱菊亚族 Subtr. Cassiniinae Anderb. (1991)
085. 鼠曲草族位置未定属 Genera Incertae Sedis Gnaphaliearum
30. 紫菀族 Tr. Astereae Cass. (1819)
086. 尾药菀亚族 Subtr. Printziinae G. L. Nesom (2020)
087. 青绒菊亚族 Subtr. Denekiinae G. L. Nesom (2020)
088. 毛冠菊亚族 Subtr. Nannoglottidinae G. L. Nesom (2020)
089. 火菀亚族 Subtr. Mairiinae G. L. Nesom (2020)
090. 片帚菀亚族 Subtr. Chiliotrichinae M. Bonif. (2020)
091. 寒菀亚族 Subtr. Celmisiinae Saldivia (2020)
092. 嵩菀亚族 Subtr. Oritrophiinae G. L. Nesom (2020)
093. 樟菀亚族 Subtr. Pteroniinae G. L. Nesom (2020)
094. 杉火菀亚族 Subtr. Homochrominae Benth. & Hook. f. (1873)
095. 马岛菀亚族 Subtr. Madagasterinae G. L. Nesom (2020)
096. 伊朗菀亚族 Subtr. Iranoasterinae G. L. Nesom (2020)
097. 非洲菀亚族 Subtr. Afroasterinae G. L. Nesom (2020)
098. 复芒菊亚族 Subtr. Formaniinae G. L. Nesom (2020)
099. 白酒草亚族 Subtr. Eschenbachiinae G. L. Nesom (2020)
100. 田基黄亚族 Subtr. Grangeinae Benth. & Hook. f. (1873)
101. 雏菊亚族 Subtr. Bellidinae Willk. (1870)
102. 矮蓬亚族 Subtr. Chamaegerinae G. L. Nesom (2020)
103. 澳洲群 Australasian Lineages
104. 紫菀亚族 Subtr. Asterinae (Cass.) Dumort. (1827)
105. 翠菊群 Callistephus Group
106. 鹅河菊亚族 Subtr. Brachyscominae G. L. Nesom (1994)
107. 瓶头草亚族 Subtr. Lagenophorinae G. L. Nesom (1994)
108. 白头菀亚族 Subtr. Doellingeriinae G. L. Nesom (2020)
109. 垂白菀亚族 Subtr. Oclemeninae G. L. Nesom (2020)
110. 炎方菊亚族 Subtr. Egletinae G. L. Nesom (2020)
111. 一枝黄花亚族 Subtr. Solidagininae O. Hoffm. (1890)
112. 侏菊亚族 Subtr. Pentachaetinae G. L. Nesom (2000)
113. 踝菀亚族 Subtr. Ionactininae G. L. Nesom (2020)
114. 香丝草亚族 Subtr. Conyzinae Sch. Bip. (1844)
115. 颈冠菀亚族 Subtr. Podocominae G. L. Nesom (1994)
116. 帚菀亚族 Subtr. Hinterhuberinae Cuatrec. (1969)
117. 原柳菀群 Archibaccharis Group
118. 柳菀亚族 Subtr. Baccharidinae Less. (1830)
119. 小岳菀群 Diplostephium Group
120. 金菀亚族 Subtr. Chrysopsidinae G. L. Nesom (1994)
121. 肉菀亚族 Subtr. Geissolepidinae G. L. Nesom (2020)
122. 西雏菊亚族 Subtr. Astranthiinae G. L. Nesom (2000)
123. 寸星菊亚族 Subtr. Chaetopappinae G. L. Nesom (2000)
124. 蛇麸菊亚族 Subtr. Gutierreziinae G. L. Nesom (2020)
125. 偶雏菊亚族 Subtr. Boltoniinae G. L. Nesom (2000)
126. 联毛紫菀亚族 Subtr. Symphyotrichinae G. L. Nesom (1994)
127. 蒿菀亚族 Subtr. Machaerantherinae G. L. Nesom (1994)
31. 春黄菊族 Tr. Anthemideae Cass. (1819)
128. 片滨菊亚族 Subtr. Osmitopsidinae Oberpr. & Himmelr. (2007)
129. 山芫荽亚族 Subtr. Cotulinae Kitt. (1844)
130. 落伞菊亚族 Subtr. Ursiniinae K. Bremer & Humphries (1993)
131. 针药菊亚族 Subtr. Inulantherinae Oberpr. & Töpfer (2022)
132. 永菊亚族 Subtr. Athanasiinae (Less.) Lindl. ex Pfeiff. (1872)
133. 疣实菊亚族 Subtr. Phymasperminae Oberpr. & Himmelr. (2007)
134. 杯子菊亚族 Subtr. Pentziinae Oberpr. & Himmelr. (2007)
135. 天山蓍亚族 Subtr. Handeliinae K. Bremer & Humphries (1993)
136. 蒿亚族 Subtr. Artemisiinae Less. (1830)
137. 灰黏菊亚族 Subtr. Brocchiinae Oberpr. & Töpfer (2022)
138. 蓝菊蒿亚族 Subtr. Vogtiinae Oberpr. & Töpfer (2022)
139. 母菊亚族 Subtr. Matricariinae Willk. (1870)
140. 春黄菊亚族 Subtr. Anthemidinae Dumort. (1827)
141. 岳滨菊亚族 Subtr. Leucanthemopsidinae Oberpr. & Himmelr. (2007)
142. 金藿蓟亚族 Subtr. Lonadinae Oberpr. & Töpfer (2022)
143. 顶鳞菊亚族 Subtr. Lepidophorinae Oberpr. & Töpfer (2022)
144. 滨菊亚族 Subtr. Leucantheminae K. Bremer & Humphries (1993)
145. 银香菊亚族 Subtr. Santolininae Willk. (1870)
146. 茼蒿亚族 Subtr. Glebionidinae Oberpr. & Himmelr. (2007)
3. 向日葵超族 Supertr. Helianthodae H. Rob. (2004)
32. 美鳞菊群 Callilepis Group
33. 旋覆花族 Tr. Inuleae Cass. (1819)
147. 旋覆花亚族 Subtr. Inulinae Dumort. (1827)
148. 阔苞菊亚族 Subtr. Plucheinae Dumort. (1829)
34. 黑果菊族 Tr. Athroismeae Panero (2002)
149. 红睫菊亚族 Subtr. Lowryanthinae Pruski & Anderb. (2017)
150. 黑果菊亚族 Subtr. Athroisminae Panero (2005)
151. 山黄菊亚族 Subtr. Anisopappinae Panero (2005)
152. 石胡荽亚族 Subtr. Centipedinae Panero (2005)
35. 古巴藤菊族 Tr. Feddeeae Pruski, Herrera, Anderb. & Franc.-Ort. (2008)
36. 堆心菊族 Tr. Helenieae Lindl. (1829)
153. 圣扣菊亚族 Subtr. Marshalliinae H. Rob. (1978)
154. 龟背菊亚族 Subtr. Psathyrotinae B. G. Baldwin (2000)
155. 阔封菊亚族 Subtr. Plateileminae B. G. Baldwin (2000)
156. 堆心菊亚族 Subtr. Heleniinae Dumort. (1829)
157. 四脉菊亚族 Subtr. Tetraneuriinae Rydb. (1914)
37. 金鸡菊族 Tr. Coreopsideae Lindl. (1829)
158. 笔黄菊亚族 Subtr. Chrysanthellinae Ryding & K. Bremer (1992)
159. 岛菊木亚族 Subtr. Petrobiinae Benth. & Hook. f. (1873)
160. 金鸡菊亚族 Subtr. Coreopsidinae Cass. ex Dumort. (1829)
161. 垫扣菊亚族 Subtr. Pinillosiinae H. Rob. (1978)
38. 锥果菊族 Tr. Neurolaeneae Rydb. (1922)
162. 沼菊亚族 Subtr. Enydrinae H. Rob. (1979)
163. 七花菊亚族 Subtr. Heptanthinae H. Rob. (1978)
164. 驴苦菊亚族 Subtr. Neurolaeninae (Rydb.) Stuessy, B. L. Turner & A. M. Powell (1978)
39. 万寿菊族 Tr. Tageteae Cass. (1819)
165. 盏菊木亚族 Subtr. Coulterellinae H. Rob. (1978)
166. 棒菊亚族 Subtr. Varillinae B. L. Turner & A. M. Powell (1978)
167. 潮菊亚族 Subtr. Jaumeinae Benth. & Hook. f. (1873)
168. 黄顶菊亚族 Subtr. Flaveriinae Less. (1832)
169. 尖冠菊分支 Oxypappus Clade
170. 香檬菊亚族 Subtr. Pectidinae Less. (1830)
171. 盐菊亚族 Subtr. Clappiinae H. Rob. (1978)
172. 万寿菊亚族 Subtr. Tagetinae Dumort. (1829)
40. 针垫菊族 Tr. Chaenactideae B. G. Baldwin (2002)
41. 肋冠菊族 Tr. Bahieae B. G. Baldwin (2002)
173. 斜苏菊分支 Loxothysanus Clade
174. 膜冠菊亚族 Subtr. Hymenopappinae Rydb. (1914)
175. 矮松菊分支 Peucephyllum Clade
176. 河柳菊分支 Chaetymenia Clade
177. 肋冠菊亚族 Subtr. Bahiinae Rydb. (1914)
42. 杯苞菊族 Tr. Polymnieae (H. Rob.) Panero (2002)
43. 豚草族 Tr. Ambrosieae Cass. (1819)
178. 马鞭菊亚族 Subtr. Verbesininae Benth. & Hook. f. (1873)
179. 银葵树亚族 Subtr. Rojasianthinae Panero (2002)
180. 刻羽菊亚族 Subtr. Engelmanniinae Stuessy (1978)
181. 斑苞菊亚族 Subtr. Chromolepidinae Panero (2005)
182. 绿纹菊亚族 Subtr. Dugesiinae Panero (2005)
183. 豚草亚族 Subtr. Ambrosiinae Less. (1830)