防己科

来自多识植物百科
fáng jǐ kē
防己科
蝙蝠葛 Menispermum dauricum (刘冰摄)
多识被子植物系统分类
(基于APG IV系统
[1] 编
生物 Vitae
域: 真核域 Eukaryota
总界: 多貌总界 Diaphoretickes
界: 植物界 Plantae
亚界: 绿色植物亚界 Viridiplantae
总门: 链形植物总门 Streptophyta
门: 木贼门 Equisetophyta
亚门: 木贼亚门 Equisetophytina
演化支: 种子植物 seed plants
纲: 木兰纲 Magnoliopsida
亚纲: 蔷薇亚纲 Rosidae
超目: 毛茛超目 Ranunculanae
目: 毛茛目 Ranunculales
科: 防己科 Menispermaceae
Juss. (1789), nom. cons.
科名模式
蝙蝠葛属 Menispermum
L. (1753)

  75属,见正文

异名[2]
列 表

防己科Menispermaceae)是被子植物的一个,有75属,约450种。

词源

防己科的学名Menispermaceae由模式属蝙蝠葛属学名Menispermum复合形式Menisperm-加上表示科的等级后缀-aceae构成。该词为复数形式,故在做主语时应与动词的复数形式搭配。

本科中文名与模式属蝙蝠葛属中文名不一致。因为蝙蝠葛属虽然是日本原产属,但不如同科的风龙属Sinomenium,属中唯一一种S. acutum在日本作为中药“防己”的正品)更知名,故日本学者选用风龙属命名本科;这一日文名在翻译为中文名时成为“防己科”,但现在防己科中并没有规范中文名为“防己”的属和种(《中国药典》规定“防己”的正品是千金藤属Stephania粉防己S. tetrandra)。

分布

主产热带地区,少数延伸至北美和亚洲北部。

防己科的分布图[制图:刘冰;底图来源:bzdt.ch.mnr.gov.cn;审图号:GS(2016)1561]

特征描述

分类

分类列表

以下是根据最新资料整理的防己科的科内分类系统。要详细了解列表中各种格式的含义,参见帮助:分类列表

1. 安春藤亚科 Subfam. Chasmantheroideae Luerss. (1880)
1. 古山龙族 Tr. Coscinieae Hook. f. & Thomson (1855)
 Sy-ig.gif Pereiria Lindl. (1838), nom. superfl.
 Sy-ug.gif Mirtana Pierre (1905), typ. consp.
2. 祝酒木族 Tr. Burasaieae Endl. (1850)
 Sy-vg.gif Calycocarpus T. Post & Kuntze
Sy-hg.gif 薄花赤酸藤属 Cn.gif Taubertia K. Schum.
 Sy-vg.gif Fieraurea Rchb.
Sy-hg.gif 七环木属 Cn.gif Heptacyclum Engl.
 Sy-vg.gif Bursaia Steud.
 Sy-ig.gif Dioscoreopsis Kuntze (1903), nom. superfl.
Sy-hg.gif 山应乐果属 Cn.gif Rhopalandria Stapf
 Sy-vg.gif Jatrorrhiza Prantl
Sy-sg.gif 宽筋藤属 (狭义) Cn.gif Campylus Lour. (1790), nom. rej. sub Tinospora Miers (1851)
Sy-hg.gif 箭叶宽筋藤属 Cn.gif Fawcettia F. Muell.
Sy-hg.gif 高柄宽筋藤属 Cn.gif Hypsipodes Miq.
 Sy-ug.gif Miersiophyton Engl. (1899), typ. consp.
 Sy-ig.gif Desmonema Miers (1867), nom. superfl. et hom. illeg. non Raf. (1833)
 Sy-vg.gif Syntriandrum Engl.
Sy-hg.gif 柔蛇枣属 Cn.gif Somphoxylon Eichler
Sy-hg.gif 齿蛇枣属 Cn.gif Synandropus A. C. Sm.
 Sy-ug.gif Porotheca K. Schum. (1905), typ. consp.
2. 蝙蝠葛亚科 Subfam. Menispermoideae Arn. (1834)
3. 蝙蝠葛族 Tr. Menispermeae DC. (1817)
 Sy-vg.gif Menospermum T. Post & Kuntze
 Sy-ug.gif Otamplis Raf. (1838), typ. consp.
Sy-sg.gif 蝙蝠葛属 (狭义) Cn.gif Trilophus Fisch.
4. 网核藤族 Tr. Anomospermeae Miers (1851)
 Sy-ug.gif Quinio Schltdl. (1855), typ. consp.
 Sy-ug.gif Pselium Lour. (1790), nom. rej. sub Pericampylus Miers (1851)
 Sy-vg.gif Psellium J. St.-Hil.
Sy-hg.gif 毛背夜花藤属 Cn.gif Adeliopsis Benth.
 Sy-kg.gif Adelioides R. Br. ex Benth. (1863), pro syn.
 Sy-ig.gif Adelioides Banks & Sol. ex Britten (1900), nom. superfl.
Sy-hg.gif 桂叶夜花藤属 Cn.gif Selwynia F. Muell.
Sy-hg.gif 王椒藤属 Cn.gif Orthomene Barneby & Krukoff
 Sy-ug.gif Cionomene Krukoff (1979), typ. consp.
 Sy-vg.gif Abutua Batsch
Sy-hg.gif 大叶蜕皮藤属 Cn.gif Anelasma Miers
 Sy-kg.gif Chaenostomum Miers ex Diels (1910), pro syn.
Sy-hg.gif 穗花蜕皮藤属 Cn.gif Trichoa Pers.
 Sy-ig.gif Batschia Mutis ex Thunb. (1792), hom. illeg. non J. F. Gmel. (1791)
5. 孔实藤族 Tr. Limacieae Prantl (1888)
6. 粉绿藤族 Tr. Pachygoneae Miers ex Hook. f. & Thomson (1855)
 Sy-ug.gif Baterium Miers (1864), typ. consp.
Sy-hg.gif 盾叶血果藤属 Cn.gif Fibraureopsis Yamam.
 Sy-ig.gif Pachygone Eichler (1896), hom. illeg. non Miers (1851)
 Sy-ug.gif Alina Adans. (1763), nom. rej. sub Hyperbaena Benth. (1861)
 Sy-ug.gif Vimen P. Browne (1756), sine sp. ed.
 Sy-kg.gif Salloa Walp. (1845), nom. nud.
 Sy-ig.gif Holopeira Miers (1851), nom. superfl.
 Sy-ug.gif Epibiastrum Scop. (1777), sine sp. ed.
Sy-hg.gif 北美木防己属 Cn.gif Baumgartia Moench (1794), nom. rej. sub Cocculus DC. (1817)
 Sy-ug.gif Androphylax J. C. Wendl. (1798), nom. rej. sub Cocculus DC. (1817)
 Sy-vg.gif Androphilax Rchb.
 Sy-vg.gif Antophylax J. C. Wendl. ex Poir.
 Sy-ig.gif Wendlandia Willd. (1799), nom. superfl. et hom. rej. sub DC. (1830)
 Sy-vg.gif Wenlandia Dumort.
 Sy-ug.gif Cocculidium Spach (1839), typ. consp.
Sy-hg.gif 垂防己属 Cn.gif Cebatha Forssk. (1775), nom. rej. sub Cocculus DC. (1817)
 Sy-ug.gif Adenochetus Fenzl ex Baill. (1858), typ. consp.
 Sy-kg.gif Adenocheton Fenzl (1844), nom. nud.
 Sy-ug.gif Bricchettia Pax (1897), typ. consp.
 Sy-ug.gif Epibaterium J. R. Forst. & G. Forst. (1776), nom. rej. sub Cocculus DC. (1817)
 Sy-ug.gif Leaeba Forssk. (1775), nom. rej. sub Cocculus DC. (1817)
Sy-sg.gif 木防己属 (狭义) Cn.gif Nephroia Lour. (1790), nom. rej. sub Cocculus DC. (1817)
 Sy-vg.gif Nephroica Miers
 Sy-kg.gif Ferrandia Gaudich. (1830), pro syn.
 Sy-ug.gif Tristichocalyx F. Muell. (1863), typ. consp.
7. 密花藤族 Tr. Tiliacoreae Miers (1851)
Sy-hg.gif 东非密心藤属 Cn.gif Pycnostylis Pierre
Sy-hg.gif 岛密心藤属 Cn.gif Rameya Baill.
 Sy-kg.gif Bagalatta Roxb. ex Rchb. (1828), nom. nud.
 Sy-kg.gif Sebicea Pierre ex Diels (1910), pro syn.
 Sy-ug.gif Braunea Willd. (1806), nom. rej. sub Tiliacora Colebr. (1821)
Sy-hg.gif 鲜汤藤属 Cn.gif Aristega Miers
Sy-hg.gif 舌鳞藤属 Cn.gif Glossopholis Pierre
Sy-hg.gif 大隔异环藤属 Cn.gif Macrophragma Pierre ex Diels
Sy-hg.gif 波叶崖藤属 Cn.gif Epinetrum Hiern
Sy-hg.gif 马普托崖藤属 Cn.gif Junodia Pax
Sy-sg.gif 密花藤属 (狭义) Cn.gif Antitaxis Miers
 Sy-ug.gif Telotia Pierre (1888), typ. consp.
Sy-hg.gif 巴坦密花藤属 Cn.gif Batania Hatus.
Sy-hg.gif 长叶密花藤属 Cn.gif Gabila Baill.
Sy-hg.gif 硬骨藤属 Cn.gif Pridania Gagnep.
Sy-hg.gif 枝穗藤属 Cn.gif Bania Becc.
Sy-hg.gif 大序枝穗藤属 Cn.gif Husemannia F. Muell.
 Sy-vg.gif Syrrhonema Miers
 Sy-kg.gif Zenkerophytum Engl. ex Diels (1910), pro syn.
 Sy-vg.gif Chondodendron Ruiz & Pav.
 Sy-vg.gif Chondodendrum Endl.
Sy-hg.gif 林珠藤属 Cn.gif Botryopsis Miers
Sy-hg.gif 小叶锡毒藤属 Cn.gif Detandra Miers
Sy-hg.gif 大叶锡毒藤属 Cn.gif Welwitschiina Engl. ex Dalla Torre & Harms
 Sy-ig.gif Welwitschiella Engl. (1899), hom. illeg. non O. Hoffm. (1894)
 Sy-vg.gif Sciadotaenia Benth.
Sy-hg.gif 复萼藤属 Cn.gif Sychnosepalum Eichler
Sy-hg.gif 显脉伞毒藤属 Cn.gif Tylopetalum Barneby & Krukoff
 Sy-vg.gif Pliogyna T. Post & Kuntze
 Sy-ig.gif Microclisia Benth. (1862), nom. superfl.
8. 蜗子木族 Tr. Spirospermeae R. Ortiz & Wei Wang (2016)
Sy-hg.gif 六匙木属 Cn.gif Gamopoda Baker
Sy-hg.gif 三足木属 Cn.gif Tripodandra Baill.
9. 锡生藤族 Tr. Cissampelideae Hook. f. & Thomson (1855)
1. 千金藤亚族 Subtr. Stephaniinae Diels (1910)
 Sy-vg.gif Stenaphia A. Rich.
 Sy-vg.gif Styphania Müll. Berol.
Sy-hg.gif 桐叶千金藤属 Cn.gif Clypea Blume
Sy-hg.gif 短毛千金藤属 Cn.gif Homocnemia Miers
Sy-hg.gif 东非千金藤属 Cn.gif Ileocarpus Miers
2. 锡生藤亚族 Subtr. Cissampelidinae Miers (1864)
 Sy-ig.gif Rhaptomeris Miers (1851), nom. superfl.
Sy-hg.gif 杨叶轮环藤属 Cn.gif Lophophyllum Griff.
 Sy-ug.gif Peraphora Miers (1866), typ. consp.
Sy-hg.gif 肖轮环藤属 Paracyclea Kudô & Yamam.
 Sy-vg.gif Cissampelus Endl.
 Sy-ig.gif Caapeba Mill. (1754), nom. superfl.
 Sy-ug.gif Dissopetalum Miers (1866), typ. consp.

排除或存疑的名字或名称

  • “Koon” Gaertn. (1791)不是合格发表的属名;该名称被置于“Barbarae”(俗称)一节中,可知作者并未有意发表为拉丁化的名称。该植物为印度粉绿藤Pachygone ovata
  • Tropicos数据库中的Calycocarpum Nutt. ex Torr. & A. Gray (1838)已注明只是属下的加词。
  • Wolfia Spreng. (1824), hom. illeg. non Schreb. (1791)可能是防己科植物;该名称为晚出同名,故为不合法名称。

参考文献

  1. Angiosperm Phylogeny Group (2016), "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders And families of flowering plants: APG IV" (PDF), Botanical Journal of the Linnean Society 181 (1): 1–20, DOI:10.1111/boj.12385, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/boj.12385/epdf,最后访问于2016年6月11日。 
  2. 此处的科异名列表系根据其模式属的分类处理确定。其下可能包含有不属于本科的属。